DENİZ-RESİF AKVARYUMLARI
Bir akvaryumu izlemeye başladığımızda, gördüklerimiz balıklar, bitkiler, omurgasızlar ve bunların muhteşem renk ve şekilleri ile birbirleriyle uyumudur.
Akvaryumlar; bu canlıların birçoğunu seyretmemize, incelememize olanak sağlayan çeşitli boyutlarda ve şekillerde ki özel cam kaplardır. Ve bu cam kaplar,(Akvaryumlar) evimizin bir köşesinde hayal gücümüzle bu sualtı dünyasına girmenin en kolay yoludur. Akvaryum ortamının hazırlanması için balıkların ve canlıların uyumuna dikkat etmek gerekir. Büyük bir heyecan ve zevkle kurduğunuz akvaryumu seyrederken artık sadece kendi hayal gücünüzle yaratığınız su altı dünyasına bakıyorsunuzdur.
RESİFLERİN(MERCANLARIN) GİZEMLERİ
Hiç şüphesiz yeryüzünün en renkli atmosferini oluşturan Okyanusların altındaki balıklar ve mercanlardır. Denizlerdeki bu inanılmaz güzellikteki yaratıklar dalgıçları ve balık meraklılarını cezbederek tüm sihrini yaymaktadırlar. Yeryüzünün hiçbir yerinde bu kadar canlılar çeşidini bir arada toplayan ve sürekli aktif bir mekâna rastlamak mümkün değildir. Mercanlar okyanustaki birçok canlı için uygun bir ev- barınak gibidir. Her biri kendi ekolojik standartlarını böyle bir mekan çevresinde korumaya çalışmaktadır. Gelişmiş teknolojik araçların yardımıyla, bilim adamları narin mercan poliplerinin sırları hakkında her gün daha derin ve daha fazla bilgi ediniyorlar.Mercan kayalıklarının her metre karesi yılda yaklaşık 7.7kg kadar karbon üretebilirler.Bu denli yüksek oranlı madde ve enerji değişimi bir şekilde gerçekleşebilir, bir resif veya mercan tekbir yapıdan oluşmamıştır. Aynı deri dokusunun birçok gözenek içerdiği gibi resiflerde polip adlı sayısız mikro hayvanlardan oluşan bir koloniler kütlesidir. Resifleri meydana getiren poliplerin birçoğu gözle görülmez ama bilinen en büyük koloniler bazen bir ev büyüklüğünde olabilir. Polipler, deniz suyundaki kalsiyum karbonatı emerek bunu sert kireç taşına dönüştürürler, böylece kendi iskeletini oluştururlar. Yetişkin mercanlar bulundukları yerde sabittirler, bir yerden başka bir yere hareket edemezler. Mercanların üremeleri genelde yaz dönemlerinde gerçekleşir. Ay dönemlerini anahtar alan ve su yeterince ısınınca duyarlılıklarıartan polipler (erkek-dişi veya erdişi) spermlerini, yumurtalarını ya da her ikisini de serbest bırakır.
Yalnızca bir gecede tekbir patlamada birçoğu kütle halinde döllenirler. Mercan yumurtalarının (bazı türlerde) açık sularda veya dişilerin (erdişilerin) sindirim boşluğunda döllenmeleri gerçekleşir. Oluşan larvalara (Planula) adı verilir ve bunlar planktonlarla beraber rast gele sürüklenerek açık denizlere doğru taşınırlar. Bunların birçoğu dibe çöker bir kısmı da diğer canlılara yem olurlar. Dibe çökenler sert bir zemin bularak oraya yapışmaya çalışırlar. Daha sonra şekilleri değişerek (Protopolip)adını alırlar. Böylece resifleri inşa eden mercanlar polipleri sayesinde kalsiyum karbonatı emerek yeni kolonilerin oluşmasını sağlarlar. Polipler öldüğünde kalsiyum karbonattan oluşan (kireç taşı) yapıları kalır. Bir resif aslında bir biri üstüne eklenmiş ölü poliplerin nesillerinden oluşmaktadır.
En üste canlı poliplerin tabakası bulunur. Taş mercanların taban kısımlarından bir tür kalsiyum duvarı oluşmaya başlar (Theca) ve bisiklet tekerleklerinin tellerine benzeyen (Sclerosepta) çapraz destekler sayesinde birbirlerini tutarlar. Bu bölgedeki polipler ikili bölümler halindedirler.
Ağız boşluğunda dokunaçlar oluşmaya başlar ve giderek mercanın iskeleti de gelişmeye başlar. Bir mercanın sabitlenebilmesi için polipler düzenli aralıklarla yatay tutangaçların da sürekli olarak kireçli bir zar bulundururlar veya çıkarırlar, böylece mercan kendini sabitleyerek bulunduğu ortamda gelişir. Mercanların ağız çevrelerinde (tentakıl) dokunaçlardan oluşan korunma amaçlı iğneli hücreler bulunur. Korunma mekanizmaları, içinde kıvrımlar şeklinde ilik bulunan tüp biçiminde keseciğe benzer kapsüllerden meydana gelmiştir.
Millepora cinsinden ateş mercanları türlerinde bir tür sigorta görevini üstlenmiş sert kılcıklar bulunur.
Dokunulduğu zaman kılcıkların üstlerindeki kapsülleri bir zıpkın gibi fırlatır.
Fakat neticede doğal ortamlarından getirilirken taşıma esnasında birçok hassas yaratık ve bitkiler yaşam fonksiyonlarını yitirirler.Bunun yanısıra daha güçlü bir yapıya sahip olan zararlı yaratıkların yaşama olasılığı fazladır.Bu nedenle amonyak seviyesini kontrol altında tutmak ve zararlı yaratıklardan arındırmak için kayalar ayrı bir akvaryumda izolasyon altında tutulur. Kayaları bu ortamdan kurtarıp,temizlemek ve izole etmek pek kolay değildir,uzun süren özel bir bakım gerektirir.Canlı taşlar gözenek yapılarının fazla olması nedeniyle doğal biyolojik filtrelerdir.Canlı kayaların gözenekleri biyolojik filtrasyona yardımcı olan bakterilere ortam hazırlarlar,böylece nitrifikasyon ve denitrifikasyon bu gözenekler içerisinde oluşabilir. Bakteri popülasyonu, amonyak ve nitrit oksidasyonunun görüldüğü yerlerde bu gözeneklerdeki faaliyetler sayesinde gerçekleşir.
Bütün bu canlıları akvaryum ortamında sorunsuz olarak yaşatabilmek için çok özenli düzgün bakım gerekmektedir. Bir çok nadir balığı ve omurgasız canlıyı bu suni ortamdaki hayatlarını sürdürebilmeleri için akvaryumun ve diğer gerekli ekipmanlarında seçimi oldukça önemlidir.Deniz balıklarının büyük bir kısmı bölgeci, belli bir alana sahip çıkan türlerdir.Bu nedenle omurgasız canlılara zarar vermeyen türleri seçerken dikkatli olmalısınız.
KAYNAKÇA/ BIBLIOGRAPY
Delbeek C.J. and Sprung J. The Reef Aquarium.volume 1.
Çörek,Ayhan.Resif Akvaryumu,Mercanlar.Pet Dünyası.2000.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder