Chaetodontidae;Kelebek balıkları;
Çarpıcı renklerle bezenmiş, yuvarlak vücutlarıyla bu narin görünümlü balıklar, sanki ismini taşıdıkları kelebeklerin sularda yaşayan kopyalarıdır. Bu balıklara en çok mercan ormanlarının etraflarında veya kayalık bölgelerde rastlanır. Üst ve anal yüzgeçlerinde sert dikenler vardır. Karın yüzgeçleri ise göğüs yüzgeçlerinin altında ya da biraz önündedir. Ağız yapıları ufak, dar ve ileriye doğru çıkıntılıdır. Çenelerinde kıla benzeyen dişler bulunur, zaten Chaetodontidae’nin anlamı da kıllı dişlilerdir. Bu balıkların büyük bir çoğunluğu tropikal mercan kayalıklarında yaşarken, diğer az bir kısmı da yarı tropikal bölgelerde bulunurlar. Bunlar arasında tespit edilen 12 tür, Atlantik Okyanusunda, diğerleri ise Batı Hint okyanusu ve Pasifik Okyanusunda bulunurlar. Kelebek balıklarının hepsi aynı karakteri sergilemezler. Bazıları bölgeci ve kavgacıdır, bazıları ise bulundukları bölgeleri yem araştırmalarından dolayı bırakarak farklı alanlara yayılırlar. Geceleri bulundukları mercanların veya kayaların altlarına yaslanarak dinlenirler. Dinlenme anında koyu renklere bürünürler. Kelebek balıklarının gıdaları da türlerine göre farklılıklar gösterir. Taş mercanların (sps mercanlar) aralarında yaşayanlar bu mercanların tentekıllarıyla beslenirler. Bir grup yumuşak yapılı mercanlarla beslenir, diğer bir kısmı da planktonik canlılardan küçük omurgasız canlılara kadar hemen her şeyi tüketirler. Bu ailede tam 129 tür belirlenmiştir.
Amphichaetodon--Chaetodon- Chaetodontops-Citharoedus- Corallochaetodon-Discochaetodon-Gonochaetodon-Lepidochaedoton-Megaproton-Prognathodes-Radophorus-Rhombochaedoton-Roa-Tetrachaedoton-
Diğer cins türevleri:
Chelmon-Chelmonops.
Coradion-Forcipiger-Hemitaurichthys-Heniocus-Johnrandanella-Parachaedoton.
Amphichaetodon melbae.
Burgess ve Caldwell,1978.San Felix butterflyfish. Pasifik Okyanusunun Güneyi, Şili sahillerinden, San felix adasından, Yeni Zelanda'nın doğu bölgeleri yaşam alanlarıdır. Genelde Yurt dışındaki Hobiciler de görülürler. Kayalık ve planktonca zengin suları severler. Genç bireyler küçük sürüler oluşturarak yemlenirlerken, olgun bireyler genelde çift veya tek başlarına takılırlar. Bilinen iki türü vardır. Maksimum 16 cm kadar bir boya ulaşırlar. Doğal ortamındaki suların ısısı 16-19 derecelerde olduğundan akvaryumlarında mutlaka soğutucu kullanmalısınız. Mercan akvaryumlarına uygun değillerdir, aç kaldıklarında mercanların poliplerini yerler.
Chaetodon auriga.
Forsskal,1775.Threadfin butterflyfish veya auriga kelebek balığı. Hobiciler arasında oldukça popüler olan bu tür, Hint-Pasifik Okyanusunun bir çok bölgesine dağılmışlardır. Kızıl Denizden, Doğu Afrika sahilleri, Güney Japon denizinden Havaiye kadar olan bölgelerde görülürler. Genel olarak 1-2 metrelerden yaklaşık 60 metre kadar derinliklerde yem araştırmaları yaparlar. Gıdalarını büyük bir bölümünü mercan polipleri oluşturduğundan ,reef-Mercan akvaryumlarına tavsiye edilmezler. Boyları 20-23 cm kadar olan bu güzel balıklar 300 litrelik akvaryumlara ihtiyaç duyarlar. Akvaryumlarında mutlaka canlı kayalar bulunmalıdır. Bazı Hobiciler zararlı aiptasia ve cam anemonlarını yok etmek için bu balıkları mercan akvaryumlarına koyarlar. Balıklar bu zararlı canlıları tükettik den sonra mercanların poliplerine veya varsa fan kurtlarına musallat olmaya başlarlar. Kendisi gibi sakin karakterde orta boyutlu balıklarla bir arada tutulmalılar. Fakat kendi türünden başka bir balığa karşı saldırgan davranışlar sergilerler. Bu nedenle akvaryumda kendi türünden bir adet tutmakta yarar var-eğer akvaryumun boyutu büyükse bir kaç adet tutulabilirler. Akvaryumlarda verilen dondurulmuş veya kuru gıdaları iştahlı bir şekilde yerler. Günde 3 kere beslemelisiniz. Hassas ve narin görüntülerine rağmen akvaryum ortamı uygun koşullarda olduğu zaman uzun bir süre sorunsuzca yaşatılabilirler. Son derece iyi su şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 6 aylık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Yeni kurulmuş akvaryumlarda yaşama şansı pek yoktur.
Chaetodon austriacus.
Rüppel,1832.Blacktail butterflyfish veya Muhteşem kelebek balığı. Kızıl deniz ve Aden körfezinin yerel balığıdır. Son derece zarif ve çekici olan bu güzel balık maalesef kaçınılması gereken bir türdür. Çünkü akvaryum ortamında yaşatabilmek oldukça zordur. Yaşam alanı mercan ormanlarıyla kaplı alanlardır. Yaklaşık 2-metrelik derinliklerden 15 metrelik derinliklere kadar olan bölgelerde ,çoğunlukla 3-5 gruplar halinde yem araştırmaları yaparlar. Boyları 13 cm kadardır. Son derece iyi su şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 1 yıllık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Doğal yaşam alanlarında taş mercanların poliplerini, küçük fan kurtlarını, yelpaze mercanlarının minik saçak poliplerini yerler. Bu nedenle akvaryumlarda diğer balıklara verilen yemlere rağbet etmezler(ama çok az istisnalar olabilir).Bu balığı yaşatabilmek için akvaryumunda mutlaka canlı mercan barındırmak gerekir. Bilhassa taş mercanlar-Acropora spp.gibi.(yumuşak mercanlara itibar etmezler, leather mercanlar gibi.)Eğer gene de şansınızı denemek istiyorsanız, mercanlarla donatılmış bir akvaryumu bu balığı yaşatabilmek için gözden çıkarmalısınız.Yeni başlayan hobicilere tavsiye edilmezler.
Chaetodon baronessa.
Cuvier,1829.Trianguler butterflyfish.
Pasifik Okyanusunun bir çok bölgesine dağılmışlardır. Japonya, Fiji, Tonga,
Endonezya, Avusturalya'ya kadar olan bölgeler.
Yaklaşık 20 metrelik derinliklerde genel olarak Acropora mercanlarının bolca bulunduğu bölgelerde yem araştırmaları yaparlar. Bu türde kaçınılması gereken güzel bir türdür. Boyları 16 cm kadar olur.
Pasifik Okyanusunun bir çok bölgesine dağılmışlardır. Japonya, Fiji, Tonga,
Endonezya, Avusturalya'ya kadar olan bölgeler.
Yaklaşık 20 metrelik derinliklerde genel olarak Acropora mercanlarının bolca bulunduğu bölgelerde yem araştırmaları yaparlar. Bu türde kaçınılması gereken güzel bir türdür. Boyları 16 cm kadar olur.
Akvaryumlarında mutlaka canlı organizmaların bolca bulunduğu kayalar olmalıdır. Bu güzel balığın diğer bütün özellikleri yukarıda anlattığım Chaetodon austriacus'la aynıdır.
Yeni başlayan hobicilere tavsiye edilmezler.
Chaetodon capistratus.
Linnaeus,1758.Foureye butterflyfish.Dört göz kelebek balığı.
Batı Atlantik kıyıları.
Yarı tropik bölgelerden, tropikal bölgelere kadar, yani Kuzey Amerika'da Massachusetts 'den Meksika körfezi, Bahamalar, Antillere kadar olan bölgelerde bulunurlar. Genellikle kayalıkların ve mercan ormanlarının 2-20 metrelik derinliklerini mesken tutarlar. Genç balıklar küçük sürüler halinde yem araştırmaları yaparken olgun bireyler bazen tek başlarına çoğu kere de çift olarak yemlenirler. Boyları 15 cm olur. Akvaryumları en az 250 litre kadar olmalıdır. Bu balıklar Amerikalı Hobiciler arasında görülür. Küçük ve zarif ağız yapısına sahiptirler. Doğal yaşam alanlarında gıdalarını taş mercanlar, gorgonlar-fan mercanları-tüp kurtları,tulumlular,anemon türevleri oluşturur. Bu yemlenme özelliğinden dolayı akvaryum ortamına alıştırmak oldukça zor olmaktadır. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 1 yıllık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Hobiciler yeme alıştırmak için vitamin katkılı midye etleri,karides,artemia gibi çeşitli gıdalar verirler, ama gene de çoğu zaman yem almayarak açlıktan ölürler. Yavruların arka sırt bölgelerinde iki adet göze benzer benekler bulunur. Bu benekler balıklar 3-4 cm olduktan sonra kaybolarak tek bir benek olarak kalır. Akvaryumlarında mutlaka canlı organizmaların bolca bulunduğu kayalar olmalıdır.Yeni başlayan hobicilere tavsiye edilmezler.
Chaetodon collare.
Yarı tropik bölgelerden, tropikal bölgelere kadar, yani Kuzey Amerika'da Massachusetts 'den Meksika körfezi, Bahamalar, Antillere kadar olan bölgelerde bulunurlar. Genellikle kayalıkların ve mercan ormanlarının 2-20 metrelik derinliklerini mesken tutarlar. Genç balıklar küçük sürüler halinde yem araştırmaları yaparken olgun bireyler bazen tek başlarına çoğu kere de çift olarak yemlenirler. Boyları 15 cm olur. Akvaryumları en az 250 litre kadar olmalıdır. Bu balıklar Amerikalı Hobiciler arasında görülür. Küçük ve zarif ağız yapısına sahiptirler. Doğal yaşam alanlarında gıdalarını taş mercanlar, gorgonlar-fan mercanları-tüp kurtları,tulumlular,anemon türevleri oluşturur. Bu yemlenme özelliğinden dolayı akvaryum ortamına alıştırmak oldukça zor olmaktadır. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 1 yıllık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Hobiciler yeme alıştırmak için vitamin katkılı midye etleri,karides,artemia gibi çeşitli gıdalar verirler, ama gene de çoğu zaman yem almayarak açlıktan ölürler. Yavruların arka sırt bölgelerinde iki adet göze benzer benekler bulunur. Bu benekler balıklar 3-4 cm olduktan sonra kaybolarak tek bir benek olarak kalır. Akvaryumlarında mutlaka canlı organizmaların bolca bulunduğu kayalar olmalıdır.Yeni başlayan hobicilere tavsiye edilmezler.
Chaetodon collare.
Bloch, 1787.Pakistan butterflyfish.
Pakistan kelebek balığı.
Hint-Batı Pasifik Okyanusu, İran Körfezinden, Endonezya ve Filipinlere kadar olan bölgelere yayılmışlardır. Yaklaşık 20 metrelik derinliklerde mercan kayalıklarında 10-15 gruplar oluşturarak yemlenirler. Gıdalarının çoğunu mercan polipleri oluşturur. Boyları 15 cm kadardır. Akvaryumları 250 litreden az olmamalıdır(tek bir balık için).Orta boyutta (8 cm boyda) olan balıkların akvaryum ortamına uyum sağlaması daha kolaydır.
Vitamince zenginleştirilmiş artemia larvaları, taze midye ve karides etleri, hatta alıştıklarında kaliteli kuru yemleri de tüketirler. Doğal ortamlarında küçük gruplar oluşturarak yüzmelerine rağmen akvaryum ortamında tek olmaları iyidir, çünkü baskın olan diğerini sürekli olarak kovalar, taciz ederek strese girmesine sebep olur. Günde 3 kere beslemelisiniz. Hassas ve narin görüntülerine rağmen akvaryum ortamı uygun koşullarda olduğu zaman uzun bir süre sorunsuzca yaşatılabilirler. Son derece iyi su şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 6 aylık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Yeni kurulmuş akvaryumlarda yaşama şansı pek yoktur. Üzerin de canlı organizmaların bolca bulunduğu kayalardan holler ve mağaralarla dekore edilen akvaryumlarda kendilerini güvende hissedip mutlu olurlar.
Chaetodon decussatus.
Cuvier,1829.İndian vagabond butterflyfish.
Hint-Batı Pasifik Okyanusu, Sri Lanka,Maldivler,Andaman denizi, Malezya gibi bölgelerde yayılım gösterirler. Yaklaşık 20-30 metrelik derinliklerde mercan kayalıklarında küçük gruplar oluşturarak yemlenirler. Doğal yaşam alanları mercan kayalıklarının bolca bulunduğu mekânlardır. Boyları 20 cm kadardır. Akvaryumları 350 litre kadar olmalıdır. Akvaryumlarda kolayca uyum sağlayıp kuru ve canlı yemlerle beslenebilirler. Ancak bu türde ,olgun (en az 6 aylık) akvaryumlarda rahat bir şekilde yaşatılabilirler. Akvaryumlarında mutlaka canlı organizmalara sahip bir kaç adet kaya bulundurmalısınız. Mercan akvaryumlarına tavsiye edilmezler. Sert mercanların poliplerini iştahla koparıp yerler. Günde 3 kere beslemelisiniz. Hassas ve narin görüntülerine rağmen akvaryum ortamı uygun koşullarda olduğu zaman uzun bir süre sorunsuzca yaşatılabilirler.
Chaetodon ephippium.
Cuvier, 1831.Saddle butterflyfish.
Eyersırtlı kelebek balığı.
Hint Okyanusunun doğusu- Pasifik Okyanusu,
Avusturalya, Japonya'nın güneyi, Tumatu ve Hawai'ye kadar olan bölgelerde yayılım gösterirler. Yaklaşık 2-30 metre derinliklerde ki mercan tarlalarının aralarında küçük sürüler oluşturarak yemlenirler. Boyları 23 cm kadar olur. Ağız yapıları genişçe ve uzun yapıdadır. Akvaryumları 350 litre kadar olmalıdır. Son derece iyi su şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 8-10 aylık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Yeni kurulmuş akvaryumlarda yaşama şansı azdır. Yeni akvaryumlarda strese girip beyaz benek, oodinium, cryptocaryon türü parazitlere yakalanırlar. Çok genç bireyler ve tam boyda olanlar yerine 8-10 cm boyda olanları akvaryum ortamına alıştırmak daha kolaydır. Akvaryum ortamında artemia, midye etleri, değişik karma yemleri, deniz balıkları için hazırlanmış kaliteli kuru yemleri iştahla tüketirler. Günde 3 kere beslemelisiniz. Akvaryumlarında mutlaka canlı organizmalara sahip bir kaç adet kaya bulundurmalısınız. Mercan akvaryumlarına tavsiye edilmezler. Sert mercanların poliplerini iştahla koparıp yerler, ama yumuşak mercan türlerinin bulunduğu akvaryumlarda sorunsuzdurlar(tunicatler, tulumlular ,anemonlar hariç).
Avusturalya, Japonya'nın güneyi, Tumatu ve Hawai'ye kadar olan bölgelerde yayılım gösterirler. Yaklaşık 2-30 metre derinliklerde ki mercan tarlalarının aralarında küçük sürüler oluşturarak yemlenirler. Boyları 23 cm kadar olur. Ağız yapıları genişçe ve uzun yapıdadır. Akvaryumları 350 litre kadar olmalıdır. Son derece iyi su şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 8-10 aylık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Yeni kurulmuş akvaryumlarda yaşama şansı azdır. Yeni akvaryumlarda strese girip beyaz benek, oodinium, cryptocaryon türü parazitlere yakalanırlar. Çok genç bireyler ve tam boyda olanlar yerine 8-10 cm boyda olanları akvaryum ortamına alıştırmak daha kolaydır. Akvaryum ortamında artemia, midye etleri, değişik karma yemleri, deniz balıkları için hazırlanmış kaliteli kuru yemleri iştahla tüketirler. Günde 3 kere beslemelisiniz. Akvaryumlarında mutlaka canlı organizmalara sahip bir kaç adet kaya bulundurmalısınız. Mercan akvaryumlarına tavsiye edilmezler. Sert mercanların poliplerini iştahla koparıp yerler, ama yumuşak mercan türlerinin bulunduğu akvaryumlarda sorunsuzdurlar(tunicatler, tulumlular ,anemonlar hariç).
Ayrıca arasıra ince saç alglerinide tükettiklerinden ,akvaryumlarında saç algleri olan kayalardan bulundurabilirsiniz.
Prognathodes falcifer.
Hubbs ve Rechnitzer,1958.
Scyhtemarked butterflyfish.
Scyhtemarked butterflyfish.
Tırpan kelebek balığı.
Chaetodontidae'nin Prognathodes grubuna dahildirler.11 türü bilinmektedir. Hobicilerde nadir olarak görülürler. Yaşam alanları Pasifik Okyanusunun doğu bölgeleridir. Kuzey'de Kaliforniya'dan Peru sahillerine, Galapagos adasından ,St.Katalina adasına kadar olan bölgelerdir. Genelde yarı tropikal bölgelerin 10-150 metrelik derinliklerinde kayalıkların bolca bulunduğu alanları mesken tutarlar. Boyları 16 cm kadar olur. Akvaryumlarında soğutucu kullanılması önemlidir, çünkü bu balıklar 16-20 derecelik ısılarda gelişirler. Akvaryum ortamında artemia, midye etleri, değişik karma yemleri, deniz balıkları için hazırlanmış kaliteli kuru yemleri iştahla tüketirler. Günde 3 kere beslemelisiniz.
Chaetodontidae'nin Prognathodes grubuna dahildirler.11 türü bilinmektedir. Hobicilerde nadir olarak görülürler. Yaşam alanları Pasifik Okyanusunun doğu bölgeleridir. Kuzey'de Kaliforniya'dan Peru sahillerine, Galapagos adasından ,St.Katalina adasına kadar olan bölgelerdir. Genelde yarı tropikal bölgelerin 10-150 metrelik derinliklerinde kayalıkların bolca bulunduğu alanları mesken tutarlar. Boyları 16 cm kadar olur. Akvaryumlarında soğutucu kullanılması önemlidir, çünkü bu balıklar 16-20 derecelik ısılarda gelişirler. Akvaryum ortamında artemia, midye etleri, değişik karma yemleri, deniz balıkları için hazırlanmış kaliteli kuru yemleri iştahla tüketirler. Günde 3 kere beslemelisiniz.
Chaetodon falcula.
Bloch,1793.Falcula butterflyfish- Falkula kelebek balığı.
Hint Okyanusu, Endonezya. Yaklaşık 1-15 metrelik derinliklerde mercan tarlalarının aralarında küçük (15-20kadar) sürüler halinde yem araştırırlar. Boyları 20 cm kadar olur. Akvaryumları 300 litre kadar olmalıdır(tek bir balık için).Akvaryumlarında mutlaka canlı kayalardan bir kaç adet bulundurmalısınız. Olgun veya küçük bireyler yerine 8-10 cm boyundaki balıkları akvaryum ortamına alıştırabilmek daha kolaydır. İlk konulduklarında utangaç davranışlar sergileyip kayaların aralarında saklanırlar. Bazen verilen yemlere alıştırmak zor olmaktadır. Bu nedenle akvaryumlarına ara sıra ucuz küçük boyda anemon koymalısınız. Akvaryum ortamına alıştıktan sonra muhtelif vitamince zengin canlı ve kuru yemleri tüketirler. Yavruyken mercan akvaryumlarında barındırılsalar da, olgunlaştıkça mercanları ve diğer anemon,mushroom ,tunicat ve tulumlu canlıların tente kıllarını koparırlar. Günde 2- 3 kere beslemelisiniz. Hassas ve narin görüntülerine rağmen akvaryum ortamı uygun koşullarda olduğu zaman uzun bir süre sorunsuzca yaşatılabilirler. Son derece iyi su şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu balığın barındırıldığı akvaryum en az 8-10 aylık olgunlaşma evresinde olmalıdır. Yeni kurulmuş akvaryumlarda yaşama şansı pek yoktur.
KAYNAKÇA/ BIBLIOGRAPY
SCOTT W.MICHAEL-MARINE FISHES.Allen,Dr.G.R.-1991.Damselfishes of the World.
Michael,Scott W.Reef Fishes-Vol.1-2-3.
Debelius,H.and H.A.Baensch.1994 Marine Atlas.Vol.1
Dr.Burgess's Mini Atlas of Marine Aquarium Fishes.
Allen,Dr.G.R.Butterfly and Angelfishes of the World.
www.Fishbase.com.
